การเตรียมความพร้อมสู่ประชาคมอาเซียนของไทย

ไทยกับการเตรียมความพร้อมสู่ประชาคมอาเซียน 

     

ความสำคัญของอาเซียนต่อไทย

                         ทำไมเราจะต้องศึกษาเรื่องอาเซียน ทำไมเราจะต้องเตรียมความพร้อมสู่ประชาคมอาเซียน ประชาคมอาเซียนสำคัญอย่างไร อาจจะเป็นคำถามที่คาใจสำหรับหลาย ๆ คน ?

            อาเซียนถือได้ว่า เป็นองค์การระหว่างประเทศที่มีความสำคัญที่สุดต่อไทยในทุก ๆ ด้านในด้านเศรษฐกิจ ตัวเลขชัดเจน ไทยค้าขายกับประเทศอาเซียนมากที่สุด ขณะนี้อาเซียนเป็นประเทศคู่ค้าอันดับหนึ่งของไทย การลงทุนกำลังเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ แม้ว่าขณะนี้ต่างชาติที่มาลงทุนในไทยมากที่สุด คือ ยุโรปและญี่ปุ่น แต่ประเทศในอาเซียนก็มาลงทุนในไทยมากขึ้นเรื่อย ๆ ประเทศไทยก็ไปลงทุนในอาเซียนมากขึ้นในด้านการเมืองความมั่นคง อาเซียนเกิดขึ้นมาได้ เนื่องจากเหตุผลทางด้านการเมืองความมั่นคง เมื่อ 45 ปีมาแล้ว ตอนที่ไทยริเริ่มตั้งอาเซียน เหตุผลสำคัญ คือ เรื่องการเมืองความมั่นคง ในตอนนั้นเป็นยุคสงครามเย็น คอมมิวนิสต์ คือ ภัยคุกคามหลัก เพราะฉะนั้น เราได้ประโยชน์มากในการตั้งอาเซียนขึ้นมา คือ เรามีพวก มีพันธมิตรในการต่อสู้กับภัยคุกคามคอมมิวนิสต์ในปี 1978 เกิดปัญหาใหญ่ในภูมิภาค คือ เวียดนามบุกยึดกัมพูชา ไทยจึงใช้อาเซียนในการสร้างแนวร่วมประสานท่าทีในการที่จะไปล็อบบี้ UN สหรัฐฯ และประเทศมหาอำนาจ ซึ่งในที่สุดก็ทำสำเร็จ ผลักดันให้เวียดนามถอนทหารออกจากกัมพูชาในปี 1989 สัจธรรมที่สำคัญในเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ คือ “ปลาใหญ่กินปลาเล็ก”ประเทศเล็กเสียเปรียบ ประเทศใหญ่ได้เปรียบ เราจะเห็นได้ว่า มหาอำนาจ คือ ประเทศใหญ่ ๆ ทั้งนั้น คือ สหรัฐฯ จีน รัสเซีย อินเดีย ถามว่าประเทศเล็กจะอยู่รอดได้อย่างไร ในการเมืองโลก ในเศรษฐกิจโลก ประเทศเล็กจะอยู่รอดได้ คือ ต้องรวมตัวกัน ถือเป็นเหตุผลหลักว่า ทำไมยุโรปซึ่งมีแต่ประเทศเล็ก ๆ จึงรวมตัวกันเป็นสหภาพยุโรป และนี่ก็คือเหตุผลว่า ทำไมประเทศเล็ก ๆ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ จึงต้องมารวมตัวกันเป็นอาเซียน เพราะว่า เมื่อ “รวมกันเราอยู่ แยกกันเราตาย”  เมื่อรวมตัวกันแล้ว อำนาจการต่อรองบนเวทีระหว่างประเทศจะมีมากขึ้นสำหรับอาเซียน สำหรับไทยก็ได้ประโยชน์มาก แทนที่เราจะอยู่ตัวคนเดียว เราก็มีอาเซียนเป็นพวก เป็นแนวร่วม อำนาจการต่อรองของไทยก็เพิ่มขึ้นมากอีกเรื่องหนึ่ง คือ เราอาจจะได้ยินกันมากในเรื่องการผงาดขึ้นมาของจีน (the rise of China) และการผงาดขึ้นมาของอินเดีย (the rise of India) แต่เราอาจจะลืมไปว่า ยังมีการผงาดขึ้นมาของอาเซียน (the rise of ASEAN) ด้วย เราอาจจะมองข้ามตัวเราเองไป เรามองแต่มหาอำนาจใหญ่ ๆ เมื่ออาเซียนรวมตัวกัน จะมีประชากรประมาณ 600 ล้านคน GDP รวมกันประมาณ 2 ล้านล้านเหรียญสหรัฐฯ ซึ่งหาก 10 ประเทศรวมตัวกันเหนียวแน่น ก็ไม่เบา เพราะฉะนั้น การผงาดขึ้นมาของอาเซียน กำลังเป็นตัวแปรสำคัญในระบบเศรษฐกิจและระบบการเมืองโลก การผงาดขึ้นมาของอาเซียนนั้น เกิดขึ้นพร้อม ๆ กับการผงาดขึ้นมาของจีนและอินเดีย อาเซียนจึงมีความสำคัญมากในปัจจุบัน อาเซียนนับว่ามีความสำคัญต่อไทยเป็นอย่างมาก ขณะนี้อาเซียนเป็นประเทศคู่ค้าอันดับ 1 ของไทย ประมาณ 60-70 % ของ GDP ไทย มาจากการส่งออก ดังนั้น เศรษฐกิจไทยจึงเชื่อมโยงกับเศรษฐกิจของอาเซียนเป็นอย่างมาก

หากอาเซียนเป็นประเทศ อาเซียนจะมีขนาดเศรษฐกิจใหญ่ติดอันดับ 1 ใน 10 ของโลก โดยมี GDP รวมกันสูงถึงกว่า 2 ล้านล้านเหรียญสหรัฐ ธนาคารเพื่อการพัฒนาแห่งเอเชีย หรือADB ได้ทำการศึกษาถึงแนวโน้มเศรษฐกิจของอาเซียนในปี 2030 พบว่า ในปีดังกล่าว GDP ของอาเซียนจะขยายเพิ่มขึ้นอีกหลายเท่าตัว คือจะมี GDP อยู่ประมาณ 7-8 ล้านล้านเหรียญ ซึ่งจะทำให้อาเซียนมีขนาดเศรษฐกิจใหญ่ติดอันดับ 1 ใน 5 ของโลก ดังนั้น จากแนวโน้มดังกล่าว จะเห็นได้ว่า อาเซียนกำลังจะผงาดขึ้นมาเป็นขั้วเศรษฐกิจโลก เป็นมหาอำนาจเศรษฐกิจโลกในอนาคต ซึ่งไทยจะได้ประโยชน์อย่างมาก จากการเป็นสมาชิกของอาเซียน

นอกจากนี้ อาเซียนก็กำลังเป็นสถาบันหลักในภูมิภาค เป็นเวทีพหุภาคีทางการทูตที่สำคัญที่สุดในภูมิภาค หากดูภูมิภาคเอเชียตะวันออกและเอเชียแปซิฟิก จะเห็นได้ว่า องค์กรหรือสถาบันที่สำคัญที่สุด คือ อาเซียน บางคนอาจบอกว่า เอเปก แต่เอเปกไม่มีทางสู้อาเซียนได้ เนื่องจากเอเปกก่อตั้งมาเป็นเวลา 20 ปี แต่ก็ไม่มีอะไรเป็นชิ้นเป็นอัน อาเซียนกำลังจะกลายเป็นแกนกลางของสถาปัตยกรรมในภูมิภาค อาเซียนจะเป็นแกนหลักของสถาบัน ระบบความสัมพันธ์ระหว่างประเทศในภูมิภาค ปัจจุบันใคร ๆ ก็มาตีสนิทกับอาเซียน ไม่ว่าจะเป็นจีน อินเดีย ยุโรป และสหรัฐฯ ดังนั้น อาเซียนกำลังมีความสำคัญมาก นี่คือ ความสำคัญของอาเซียนที่ไทยจะมองข้ามไม่ได้ การรวมตัวเป็นประชาคมอาเซียน ก็ยิ่งจะทำให้อาเซียนมีความสำคัญมากขึ้นไปอีก

ประเทศไทยเป็นประเทศเล็ก ไทยจะเสียเปรียบเป็นอย่างมาก หากเราอยู่เพียงตัวคนเดียว ดังนั้น จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่ง ที่ไทยจะต้องรวมกลุ่มกับประเทศอื่นๆในภูมิภาค เพื่อสร้างอำนาจการต่อรอง และนี่ก็เป็นเหตุผลสำคัญที่ไทยจะต้องให้ความสำคัญกับอาเซียน และต้องให้ความสำคัญกับการเตรียมความพร้อมสู่ประชาคมอาเซียน